Czerpanie nauki z życia
Trzeba się uczyć, dopóki nie wiesz, a jeśli wierzyć przysłowiu- dopóki żyjesz.
Roger: Kilka lat temu, gdy udzielałem konsultacji dużej firmie, miałem okazję pracować i zaprzyjaźnić się z pewnym
psychologiem pochodzącym z Nowego Jorku. Ponieważ często wygłaszaliśmy wykłady tej same grupie słuchaczy tego samego dnia, nieraz słyszałem, jak opowiadał
o swoich, przeprowadzanych wraz z kolegami z pracy, eksperymentach ze szczurami w labiryncie. Wpuszczali szczura z jednej strony, a na końcu kładli coś do jedzenia. Obserwowali jak zwierzątko miota się po po uliczkach labiryntu, aż znajdzie jedzenie.
Przy drugiej próbie szczur kręcił się krócej i szybciej docierał do pokarmu. Po pewnym czasie wiedział już, jak ma się poruszać po labiryncie, i po kilku sekundach trzymał
jedzenie w zębach. Wówczas zabierano pożywienie. Przez jakiś czas szczur po wpuszczeniu do labiryntu biegł szybciutko do samego końca. Nie upłynęło jednak wiele czasu, gdy zorientował się, że nic tam nie znajdzie. Przestał więc szukać. Taka jest różnica między szczurami i ludźmi – kończył opowieść mój przyjaciel. – Szczury wiedzą, kiedy przestać.
Chociaż był to komentarz .. na wesoło”, wniosek, jaki wysnuł psycholog, jest bardzo trafny. Często wpadamy w rutynę, posługujemy się szablonami i działamy na podstawie przyzwyczajeń, które stały się bezużyteczne. wciąż robimy w życiu to samo- walczymy z aligatorami, borykamy się z tymi samymi wadami, powtarzamy te same błędy. Nie czerpiemy z życia żadnej nauki. Nie zadajemy sobie pytania: ?Czy w tym tygodniu nauczyłem się czegoś, co przydałoby mi się w następnym i pozwoliło, uniknąć tej samej pomyłki?”.
OCENA: ZAMKNIĘCIE CYKLU
O wartości każdego tygodnia decyduje nie tylko to, co w nim zrobiliśmy, ale i to, czego się w nim nauczyliśmy i jacy się dzięki temu staliśmy. Dlatego tez nasze tygodniowe
doświadczenie nie może być pełne bez swego rodzaju oceny. Ocena jest końcowym etapem – a jednocześnie pierwszym ? cyklu życia i nauki, tworzącego wznoszącą się spiralę wzrostu i rozwoju. Każe nam się znów cofnąć do początku, ale już z większą wiedzą. W miarę jak czerpiemy naukę z życia, stajemy się lepiej przygotowani do powtórnego zbadania naszego posłannictwa i ró1, do wyznaczania celów, tworzenia planu działania na nadchodzący tydzień i zachowywania spójności wewnętrznej w chwilach podejmowania decyzji. Gdy planujemy, działamy, oceniamy, planujemy, działamy, oceniamy i znów planujemy. działamy i oceniamy, tygodnie naszego życia, tworzą powtarzające się cykle nauki i rozwoju.
Ocena ? Planowanie – Działanie
?Jeśli chcesz mieć czyste serce, bądź obserwatorem – powiedział pewien mało znany pisarz- gdyż to, co ci się przydarza, jest owocem twoich działań?.
?Cenię doświadczenie- napisał C. S. Lewis-bo cechuje je uczciwość.(. .. ) Możesz okłamywać samego siebie, lecz oświadczenie nigdy nie próbuje cię oszukać. Wszechświat
ogłasza prawdę gdziekolwiek sprawiedliwie go testujesz?. Ów cykl życia i nauki zawiera się w japońskim pojęciu Kaizen, określającym ducha nieustannego doskonalenia się. Pojęcie to jest wprost odwrotne do mentalności Zachodu – objawiającej się w słowach: ?Jeśli to nie jest zepsute, nie naprawiaj tego!” – i zgodne z radą Seneki: ?Ucz się dopóki żyjesz”. Odzwierciedla również myśli Senge’a dotyczącą ?piątej dyscypliny”, jaką jest efektywne zdobywanie wiedzy na płaszczyźnie indywidualnej:
?Prawdziwe uczenie się stanowi istotę człowieczeństwa. Dzięki nauce tworzymy siebie wciąż na nowo.
Dzięki nauce zdolni jesteśmy robić coś, czego przedtem nie potrafiliśmy. Dzięki nauce rozwijamy naszą umiejętność tworzenia, stawania się częścią ogólnego
procesu życia. Głęboko w każdym z nas istnieje głód takiej wiedzy.
Olbrzymie znaczenie procesu oceny znajduje wyraz w tzw. Cyklu Rozwoju czy Cyklu Ocen, pojęciach używanych przez Ruch Pełnej Jakości (Total Quality Movement)
i inne programy doskonalenia i rozwoju. Dzięki cotygodniowej indywidualnej ocenie wzbogacamy naszą samoświadomość, kształcimy sumienie i rozwijamy dobre nawyki naszego serca .
JAK OCENIĆ TYDZIEŃ?
Oceny możesz dokonywać w swoim dzienniku lub na ostatniej stronie arkusza tygodnia, gdy kończy się jeden tydzień i przygotowujesz się do następnego. Możesz też
ułożyć listę pytań sprawdzających, które będziesz nosić przy sobie w terminarzu i przeglądać co tydzień, zanim zaczniesz porządkowanie ćwiartki II na nadchodzące
siedem dni. Prawdopodobnie pytań tych nie będzie więcej niż pięć czy sześć. Możesz je wybrać z poniższej listy:
? Które cele osiągnąłem?
? Co pozwoliło mi je osiągnąć?
? Jakie wyzwania stanęły przede mną?
? Jak stawiłem im czoło?
? Czy dążąc do tych celów, najlepiej wykorzystałem mój czas?
? Czy skupienie uwagi na tych celach odwróciło ją od nieoczekiwanych możliwości lepszego wykorzystania czasu?
? Czy sprostanie tym zadaniom dobrze wpłynęło na moje osobiste konto spójności wewnętrznej?
? Których celów nie osiągnąłem?
? Co mnie przed tym powstrzymało?
? Czy w rezultacie podjętych przeze mnie decyzji wykorzystałem mój czas lepiej, niż zaplanowałem?
? Czy dokonane przeze mnie wybory mogę nazwać wpłatą na moje konto spójności wewnętrznej, czy raczej wypłatą?
? Które nie osiągnięte cele powinienem przenieść do planu na nadchodzący tydzień?
? Czy znalazłem czas na odnową, refleksje i potwierdzenie zobowiązań?
? Czy miałem czas, by codziennie ?ostrzyc piłę”?
? W jaki sposób czas poświęcony odnowie wpłynął na inne sfery mojego życia?
? Jakimi sposobami tworzyłem synergie między rolami i celami?
? W jaki sposób charakter i kompetencje wy kształcone w zakresie jednej roli wykorzystałem w innych rolach?
? Jakie podstawowe zasady zdołałem zastosować w ciągu tygodnia, a jakich nie? Jaki był skutek?
? Ile czasu spędziłem w ćwiartce II, a ile w I. III I IV?
? Czego się nauczyłem w tym tygodniu? Gdy odpowiadasz na pytania, bardzo ważne jest, byś używał swojego kompasu – był absolutnie szczery i skupiony.
słuchał głosu sumienia, korzystał z wolnej woli i twórczej wyobraźni w celu rozważenia wszystkich możliwości i podjęcia zobowiązań prowadzących ku zmianie na lepsze.
Bardzo pomocne jest rozpatrywanie tygodnia w powiązaniu z każdym innym tygodniem. Możesz w tym celu dokonać comiesięcznej lub cokwartalnej oceny i zadać
sobie pytania w rodzaju:
? Jakie wzorce sukcesu i porażki widzę w procesie wyznaczania celów i ich osiągania?
? Czy wytyczam cele możliwe do osiągnięcia, lecz jednocześnie stanowiące wyzwanie?
? Co przeszkadza mi osiągnąć moje cele?
? Które sposoby zachowań i procedury mogę udoskonalić?
? Czy mam nierealistyczne oczekiwania? Jak je zmodyfikować?
Rebecca: Kilka lat temu pewnego dnia odczulam silną potrzebę znalezienia czasu na samoodnowę. Roger tak zaplanował sobie zajęcia, że przez kilka dni mógł zostać w domu z dziećmi a ja chodziłam samotnie do czytelni, gdzie spędzałam kilka godzin na czytaniu moich pamiętników. Było to niezwykle oświecające. Mogłam powrócić do wielu minionych chwil, patrząc na nie z o wiele szerszej perspektywy, co pozwoliło mi lepiej zrozumieć wiele spraw. Ale najważniejsze było dla mnie to, że mogłam dostrzec w moim życiu powtarzające się wzorce, czego nie sposób było wcześniej zauważyć, żyjąc z dnia na dzień. Dzięki temu znalazłam potrzebne mi wskazówki i wróciłam do domu odświeżona i bardziej świadoma tego, co się w moim życiu liczy najbardziej.
Zdałam sobie sprawę, że regularna indywidualna ocena i samoodnowa to zasadnicza część procesu czerpania nauki z życia, to czas przeznaczony na rozmyślanie nad własnym posłannictwem i nad bliskimi związkami oraz na wyznaczanie opatrzonych kontekstem celów w zakresie każdej życiowej roli. Roger i ja stwierdziliśmy, że robienie tego razem stwarza podobne poczucie odnowy w naszym małżeństwie. Gdy regularnie znajdujemy na to, by tylko we dwoje zastanowić się nad naszą wspólną misją i wyznaczyć sobie cele, jako małżonkowie i rodzice, poprawiamy jakość naszego życia, związku i rodziny.
Cykliczny proces planowania, działania i oceny pozwala nam jaśniej widzieć rezultaty naszych decyzji i czynów. Biorą w tym udział nasze cztery zdolności. Dzięki temu czerpiemy naukę z życia i żyjemy zgodnie z tym, czego się nauczyliśmy.
SIŁA TEGO PROCESU
Czy już wiesz, na podstawie sześciu poprzednich rozdziałów, dlaczego powiedzieliśmy, że siła oddziaływania tego procesu stanie się dla ciebie oczywista tylko wówczas, gdy dogłębnie poznasz jego podstawy? Jeśli należysz do większości ludzi, być może twoje pierwsze doświadczenia płynące z porządkowania ćwiartki II zasadniczo przypominały podejście trzeciej generacji. Lecz teraz kiedy powrócisz do tego procesu z głębszym zrozumieniem istoty zagadnienia, zobaczysz, ze zaczynasz mieć doświadczenia charakterystyczne dla czwartej generacji.
Co tydzień będziesz przechodził przez każdy jego etap z większym poczuciem sensu i osiągniesz o wiele lepsze rezultaty.
Spójrzmy w jaki sposób głębsze zrozumienie i przejście tych sześciu etapów pozwala ci stawiać w życiu rzeczy najważniejsze na pierwszym miejscu:
? Sformułowanie misji pomaga ci dotrzeć do płonącego w tobie „tak!”, powstałego dzięki temu, że uświadomiłeś sobie, które rzeczy są dla ciebie najważniejsze, do owego .. tak!”, które
wzbudza w tobie pasję i energie i daje ci możliwość spokojnego i zdecydowanego powiedzenia „nie” temu, co jest mniej istotne.
? Badanie swoich ról życiowych pozwala ci trzymać kurs ku rzeczom najważniejszym przy jednoczesnym zachowaniu harmonii i synergii.
? Określanie celów daje ci możliwość skutecznego skoncentrowania się na najważniejszym dla ciebie zadaniu, które masz wykonać w danym
tygodniu i w zakresie każdej z ró1, by zrealizować swoją misję. Pozwala ci to również wytyczyć cele oparte na zasadach, dzięki czemu osiągniesz rezultaty wpływające na poprawę jakości
twojego życia.
? Porządkowanie nadchodzącego tygodnia sprawia, ze układając plany, na początku umieszczasz w nich ,wielkie kamienie” – twoje najważniejsze cele z zakresu ćwiartki II ? a później dołączasz inne zadania.
? Rozwijanie spójności wewnętrznej w każdej sytuacji dokonywania wyboru pozwala ci robić przerwę między bodźcem i reakcją i zachowywać spójność w odniesieniu do rzeczy najważniejszych.
? Ocena daje ci możliwość przekształcenia tygodni twojego życia we wznoszącą się spiralę nauki i rozwoju.
Zmiana polega więc na tym, że zamiast robić więcej rzeczy w krótszym czasie, robimy rzeczy najważniejsze w efektywny, harmonijny sposób. Jest to holistyczne, zintegrowane i odpowiednie podejście do życia kochania, uczenia się i tworzenia trwałych dzieł.
Ale przed nami jest jeszcze bogatsze doświadczenie. Ma ono związek z synergią współzależności ? z rozległą sferą naszych kontaktów z innymi ludźmi. W następnej części tej książki przyjrzymy się czasowi i jakości życia w wymiarze, w którym doświadczamy tej współzależności najczęściej i najbardziej bezpośrednio.