Nie możemy uciec od odpowiedzialności. To my decydujemy o naszej rzeczywistości – w ten czy inny sposób. My wywieramy wpływ na nasze życie. Cokolwiek zrobimy z tym, co posiadamy – czy są to pieniądze, dobra materialne, talent, czy choćby czas- pozostawimy to po sobie jako spuściznę dla tych, którzy przyjdą po nas. I niezależnie od naszego zaprogramowania, możemy wykorzystać swoje wyjątkowe, przypisane nam z natury umiejętności i zdecydować, jakiego rodzaju gospodarstwo przekażemy następcom. Nie musimy pozostawiać im przemocy, długów, zubożałych złóż surowców naturalnych, egoizmu czy iluzji. Możemy dać im zdrowe środowisko, zadbane posesje. poczucie odpowiedzialności, dziedzictwo w postaci wartości wynikających z zasad, a także wizje posłannictwa, jakim jest przyczynianie się do ogólnego dobra. Dzięki temu podnosimy jakość życia zarówno teraz, jak i w przyszłości.
Być może skorzystanie z wykresu zamieszczonego na sąsiedniej stronie pozwoli ci przyjrzeć się twoim rolom pod kątem ?prowadzenia gospodarstwa” oraz pomoże si zrozumieć, w stosunku do kogo czujesz się odpowiedzialny w każdej z ról. W części III zastanowimy się nad sposobem zawierania umów gospodarczych z innymi ludźmi, które w pełni uwzględniają współzależność, naturę odgrywanych przez nas ról.
3. Każda rola obejmuje cztery wymiary
Każda z naszych życiowych ról ma wymiar fizyczny (wymaga korzystania z zasobów lub tworzy zasoby), duchowy (łączy się z misją i zasadami), społeczny (wchodzi w związki z innymi ludźmi) i intelektualny (wymaga zdobywania wiedzy). Zatrzymajmy się nad wymiarami duchowym i intelektualnym. Każda rola ma związek z członkami rodziny, współpracownikami, krewnymi lub przyjaciółmi. Nawet rola zawodowa nocnego stróża samotnie sprzątającego budynek wymaga kontaktów tego człowieka z pracodawcami oraz z ludźmi korzystającymi z wyników jego pracy. Dostrzeganie tego żywotnego społecznego wymiaru sprawia, że z większą oczywistością stawiamy ludzi ponad planami. Dyrektorzy, którzy postrzegają swoją rolę w kategoriach zadań, są po prostu sfrustrowani z powodu ?przerw”, jakimi są sprawy podwładnych: ci zaś, którzy widzą swoją rolę w odniesieniu do ludzi, znajdują głębokie spełnienie w możliwości zaspokajania ludzkich potrzeb, powierzania im odpowiedzialności, udzielania pomocy. Gospodynie domowe, które za swoją rolę uważają ścielenie łóżek, sprzątanie i przygotowywanie posiłków, niełatwo radzą sobie z dzieckiem, które nie chce spełniać swoich obowiązków. Tym zaś matkom, które widzą siebie w roli kogoś, kto darzy miłością członków rodziny i służy im pomocą, wielką radość sprawiają chwile, gdy może nauczyć dziecko pożytecznych rzeczy.
A zatem, gdy jesteśmy świadomi społecznego wymiaru każdej roli, orientacja na zadania, zakłócająca stosunki między ludźmi, ustępuje miejsca orientacji na ludzi, stwarzającej bogate, obustronnie korzystne związki z osobami, z którymi stykamy się w życiu i w pracy. Każda rola ma również wymiar intelektualny, jakim jest uczenie się, rozwój umysłowy, opanowywanie nowych umiejętności. W znacznym stopniu o skuteczności dowolnej roli decyduje równowaga między doskonaleniem teoretycznym i stosowaniem wiedzy w praktyce, między produkcją(P) i zwiększaniem mocy produkcyjnej (MP). Przykładem może być tutaj dyrektor, który uczestniczy w seminarium, by nauczyć się rzeczy, które pomogą mu być bardziej skutecznym w jego zawodzie. Albo nauczyciel, który cześć letnich wakacji poświęca na uczestniczenie w kursach, by rozwinąć swoje umiejętności dydaktyczne. Albo ojciec czy matka, którzy czytają poradniki lub chodzą na kurs dla rodziców, by udoskonalić swoje umiejętności wychowawcze. Jeśli weźmiemy pod uwagę całe nasze życie, równowaga między P i MP polega na regularnym odnawianiu omówionych czterech wymiarów. Trzeba przeznaczyć czas na gimnastykę, na lekturę, na poznawanie swojego wnętrza, aby rozwinąć charakter i kompetencje, tę energię i tę mądrość, które wnosimy do każdej życiowej roli.
PORZĄDKOWANIE ĆWIARTKI II PODTRZYMUJE RÓWNOWAGĘ
Naturalna harmonia to dynamiczna równowaga, która objawia się w trzech ważnych sferach naszego życia:
? Po pierwsze, jest to wewnętrzna harmonia między czterema wymiarami: fizycznym, duchowym, intelektualnymi społecznym. Nie może być równowagi w naszym życiu, jeśli nie ma jej w życiu wewnętrznym- jeśli nie ma synergii wynikającej ze zgodnego współistnienia czterech elementów, jakimi są: życie, miłość, nauka i tworzenie trwałych dziel.
? Po drugie, harmonia występuje w odgrywanych przez nas rolach. Jest to równowaga synergiczna, czasami charakteryzująca się okresowym brakiem równowagi, gdy poszczególne części systemu działają wspólnie, by stworzyć wspanialszą całość
? Po trzecie, jest to równowaga miedzy P i MP, miedzy teoretycznym doskonaleniem i praktycznym zastosowaniem wiedzy- działamy skuteczniej. Jeśli rozwijamy umiejętność działania. Spójrzmy, w jaki sposób porządkowanie ćwiartki II wpływa na równowagę i jakość naszego życia. Gdy co tydzień powracamy myślą do naszego posłannictwa, wzbudzamy w sobie pasje i nabieramy perspektywy.
Koncentrujemy uwagę na fundamentalnej harmonii wewnętrznej miedzy wymiarami: społecznym, fizycznym, intelektualnym i duchowym, co zapewnia nam równowagę zewnętrzną.
Gdy co tydzień spoglądamy na nasze role, postrzegamy je jako ścieżki, po których dążymy do spełnienia naszego posłannictwa. I znowu, widzimy owe role w ich czterech wymiarach: społecznym, fizycznym, duchowym i intelektualnym. Szukamy metod zbudowania synergii miedzy nimi a potrzebami i umiejętnościami innych ludzi.
Pierwsza rola wymieniona w naszym tygodniowym arkuszu- ?ostrzenie piły”- to jedyna, która opatrzona jest nagłówkiem. Pozostałe nie mają nazwy. Jest tak dlatego, że ?ostrzenie piły” polega na osobistym doskonaleniu MP.
Rola ta przypomina nam: nie bądź zapracowany aż do tego stopnia, by nie mieć czasu na wyostrzenie narzędzia. Dzięki spełnieniu tej roli odnawiamy codziennie każdy z czterech wymiarów i rozwijamy charakter, kompetencje, energie oraz mądrość, które z kolei wnosimy do każdej życiowej roli.
Możemy jeszcze skuteczniej podtrzymywać równowagę ról w procesie porządkowania ćwiartki II, precyzując oczekiwania w odniesieniu do każdej roli.
Porządkowanie informacji według ról
Prowadzenie notatek w odniesieniu do każdej roli, nie zaś według chronologii czy alfabetu, sprawia, że – dzięki skojarzeniom umysłowym – wyszukiwanie danych jest
szybsze i łatwiejsze. W swoim terminarzu przeznacz osobny dział dla każdej roli. Gdy później będziesz robić notatki, sporządzaj je w odpowiednim dziale. Jeśli uzyskałeś informacje na temat cen tynkowania domu, wpisz je pod rolę, która obejmuje gospodarstwo domowe. Jeśli wpadniesz na pomysł nowego produktu, zapisz go w roli zawodowej, która uwzględnia doskonalenie produktu. Jeżeli otrzymasz informacje o akcji dobroczynnej, wpisz ją pod rolą ?działalność społeczna”. Gdy masz informacje o dacie urodzin współmałżonka, o numerze obuwia twoich dzieci, o terminie szczepienia psa, zapisz je pod rolą dotyczącą rodziny.
Niektórym przydaje się zapisywanie numerów telefonów i adresów obok każdej roli, na przykład, przy roli zawodowej – telefony współpracowników, przy roli dotyczącej gospodarstwa domowego- firm czyszczących dywany lub myjących okna.
Jeśli w pewnym momencie przestanie ci być potrzebny bezpośredni dostęp do notatek, przenieś je do plików u tworzonych dla poszczególnych ról. Dane dotyczące pracy zawodowej możesz przechowywać w szufladzie biurka w podręcznym katalogu, ułożonym zgodnie z rolami, jakie odgrywasz w pracy. Na każdą role możesz przeznaczyć osobną teczkę (oznaczoną określonym kolorem w celu szybszej identyfikacji), po czym podzielić ją przekładkami na mniejsze sektory. W podobny spos6bwedlug ról możesz porządkować swoje projekty, po ich zrealizowaniu, przenosić je do katalogu po szufladzie. Informacje dotyczące rodziny, na przykład pomysły związane z prezentami, rozmiary ubrań i obuwia lub jakieś cele wychowawcze możesz porządkować w katalogu w szufladzie, na małych fiszkach bądź w swoim kalendarzu podzielonym na rubryki odpowiadające poszczególnym rolom. Plany osobiste związane z doskonaleniem ? a więc listę książek do przeczytania, notatki dotyczące treningów, listę ?życzeń? ? możesz wpisywać przy roli oznaczonej ?rozwój osobisty?.
Także ekran komputera możesz uporządkować zgodnie z twoimi życiowymi rolami, dzięki temu będziesz miał szybki dostęp do elektronicznej informacji.
Narzędzia i technologie wspierające zarządzanie sobą w czasie
Powyższy fragment pochodzi z książki ?Najpierw rzeczy najważniejsze? Stephen R. Covey, A. Roger Merrill, RebeccaR. Merrill; rozdział: ?Równowaga ról?.